ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA RẮN RI VOI - ENHYDRIS BOCOURTI (GRAY,1842)

1. Vị trí phân loại

 Giới: Động vật (Animalia)
Ngành: Có dây sống (Chordata)
Phân ngành: Có xương sống (Vertebrata)
Lớp: Bò sát (Reptilia)
Bộ: Có vảy (Squamata)
Phân bộ: Rắn(Ophidia)
Họ: Rắn nước (Colubridae)
Giống: Rắn Bồng (Enhydris)
Loài: Rắn Ri voi (Enhydris bocourti (Gray, 1842))
Tên đồng danh:  Hipsirhina multilineata  G. Tirant, 1885, Rept.  Bart.
Cochichine et Cambodge, Saigon: 41.
Tên Việt Nam: rắn Bồng voi.
Tên địa phương: rắn Ri voi, rắn voi voi.  

 2. Đặc điểm hình thái của rắn Ri voi - Enhydris bocourti (Gray, 1842) 

Cỡ trung bình, chiều dài cơ thể tới 1.200mm. Đầu hơi dẹt, dài phân biệt với
cổ.  Lỗ mũi có nếp da che, nằm ở phía trên đầu, đuôi ngắn không thuôn dài. Tấm
mũi chạm nhau, tấm bụng rộng hơn hai lần vảy bên, vảy thân nhẵn, tấm đỉnh
phát triển. Mắt nhỏ, ở phía trên đầu, con ngươi hình bầu dục đứng. Vảy bao
quanh giữa thân 27 - 29 hàng. Đầu xám nhạt. Lưng xám, môi họng và bụng trắng
đục. Có nhiều sọc xám nhạt, mảnh, chạy dọc lưng. Ở sườn có hàng vệt xám đen
to, chạy từ lưng tới gần giữa bụng, xếp so le nhau.

3. Cá thể đực

- Thân hình thuôn dài.
- Phần bụng thon nhỏ.
- Đuôi dài và có gai giao cấu nằm trong lỗ huyệt.

Hình thái bên ngoài của Rắn Ri Voi đực

Đuôi Rắn Ri Voi đực

4. Cá thể cái

-  Thân hình mập mạp.
- Phần bụng nở nang.
- Đuôi ngắn hơn rất nhiều so với con đực cùng cỡ và vút nhọn.

Hình thái bên ngoài của Rắn Ri Voi cái

Đuôi Rắn Ri Voi cái

 5. Rắn con (Rắn giống)

 Khi mới sinh Rắn con có chiều dài khoảng 18cm - 20cm. Hình dáng giống với Rắn trưởng thành nhưng kích thước nhỏ hơn.

Rắn Ri Voi mới đẻ

 

Kinh nghiệm nuôi Rắn Ri Voi

Rắn Ri Voi Giống

-  Rắn ri tượng là loài bò sát không độc, dễ nuôi, lớn nhanh và dễ tiêu thụ. Tuy ngoài tự nhiên khá hung dữ, nhưng khi được thuần hóa nuôi dưỡng lại rất hiền hòa, miễn là đừng chọc phá, nắm bắt đột ngột hay can thiệp không đúng cách khi chúng đang tranh mồi. Hiện loài rắn này đang được nuôi bằng nhiều loại hình, như nuôi trong khạp, trong hồ xây xi măng, trong ao có xây tường bao quanh… với nhiều loại mồi dễ tìm, giá rẻ để làm thức ăn cho chúng. - Trong điều kiện nuôi nhốt, khả năng tăng trọng cũng rất khá, nếu cho rắn tự ăn đầy đủ bằng loại mồi thích hợp thì ngay trong năm thứ nhất rắn con có thể đạt trọng lượng trên dưới 500 g/con, còn nhồi cho ăn có thể đạt đến 700 g – 1 kg/con, qua những năm sau trọng lượng còn tăng nhanh hơn, nhất là đối với rắn cái. Hiện nay giá thị trường rắn ri tượng khá cao và đã ổn định từ nhiều năm qua trong khoảng trên dưới 350.000 – 650.000 đ/ kg cho rắn thương phẩm loại 1, nên từ lâu nhiều người rất muốn phát triển nuôi loài bò sát này, nhưng trở ngại lớn nhất là khó tìm nguồn giống tốt hoặc rất khó thành công trong trường hợp nuôi dưỡng từ rắn con mới đẻ thành rắn thương phẩm.

-  Sau nhiều năm nuôi thử nghiệm, cho đẻ và theo dõi chăm sóc rắn con, chúng tôi ghi nhận được một vài điều sau đây:

• Rắn ri tượng sau hơn một năm tuổi, đạt trọng lượng 0,5 kg trở lên thì trưởng thành, có thể cho phối giống. Chúng dễ dàng bắt cặp với nhau ở điều kiện nuôi nhốt trong bể xi măng có các loài thực vật thủy sinh, cá biệt có con còn bắt cặp trong điều kiện nuôi trong thùng nhựa lớn. Với tỷ lệ nuôi 3 rắn cái/1 con đực, rắn ri tượng vẫn bắt cặp và đẻ con khá tốt, trung bình trên dưới 10 – 20 con/rắn mẹ, và dường như số lượng con có tùy thuộc tuổi thành thục và cả trọng lượng lớn hay nhỏ của rắn mẹ. Chúng tôi cũng ghi nhận thêm, mùa vụ đẻ của rắn cũng kéo dài trong điều kiện nuôi nhốt, có con đẻ ngay khi bắt đầu mùa mưa tháng 4 – 5 âm lịch như ngoài tự nhiên, nhưng có con lại đến tháng 9 – 10 âm lịch mới đẻ và tỷ lệ rắn con chết lưu khá cao khoảng 30%.
• Rắn con sau khi đẻ ra 1 – 2 ngày có thể cho ăn bằng các loại mồi sống như cá nhái (nòng nọc), các loại cá giống nhỏ có kích thước không quá lớn hơn so với vòng thân của rắn. Nếu cho tự ăn bằng loại mồi sống thì sau này rắn sẽ quen và chỉ ăn mồi sống, do đó cũng có thể dùng các loại cá giá rẻ như cá rô phi, cá sặt bướm, cá lóc… còn tươi sống làm sạch và cắt nhỏ theo kích cỡ cá giống cho rắn tự ăn, hoặc chỉ nhồi nhét nếu con nào chưa quen ăn. Khi rắn lớn lên thì kích thước mồi cũng nên lớn dần, cái lợi của cách cho tự ăn là có thể dùng các loại cá chết cho rắn ăn tự nhiên đỡ phải tốn công nhồi nhét sau này và có thể nuôi với quy mô số lượng cá thể lớn hơn.
• Rắn ri tượng khi còn nhỏ có thể nuôi mật độ cao trong thùng nhựa, hồ xi măng hay lu, khạp… nhưng phải thả thực vật thủy sinh như lục bình (bèo Nhật Bản), rau ngổ, rau muống… cho rắn có nơi đeo bám để tắm nắng và thường xuyên thay nước mới đừng để bị ô nhiễm. Khi cho rắn ăn cần chú ý chúng hay tranh mồi, cần phải can thiệp kịp thời kẻo chúng nuốt nhau rồi cả hai sẽ cùng chết, bằng cách nắm ngang cổ con rắn cần can thiệp nhường mồi và dùng dao loại nhỏ trở bề sóng nhẹ nhàng đưa vào miệng, lảy nhẹ cho hai hàm răng nhả ra rồi giũ cho cả con rắn được ăn cùng con mồi rơi xuống. Rắn con nuôi nước tĩnh và cho ăn mồi sống là cá giống thường bị nhiễm bệnh của cá giống như bệnh thủy mi, bị đẹn, ký sinh trùng… nên cần phải thường xuyên xử lý thuốc, hóa chất diệt các loại bệnh nói trên đối với cá giống trước khi cho rắn ăn vài giờ. + Để giảm giá thành và chủ động nguồn con giống, bà con có thể khởi đầu bằng cách chọn mua rắn mẹ thương phẩm có mang trứng từ sau tháng 12 âm lịch cho đến đầu mùa mưa (sờ dưới bụng rắn để biết) mang về tiếp tục nuôi chờ rắn đẻ sẽ có rắn con. Hoặc đặt mua rắn con mới đẻ tại các chủ vựa rắn vào đầu mùa mưa khoảng tháng 4 – 5 âm lịch hàng năm. Khi nuôi được một năm có thể chọn những con rắn lớn nhanh, da bóng mượt (cả đực và cái theo tỷ lệ 4 – 5 con rắn cái/1 rắn đực), để nuôi tiếp thành rắn bố mẹ cho các mùa sau.
• Trong trường hợp mua rắn thương phẩm 5 – 10 con/kg để nuôi, cần chú ý loại bỏ ra những con rắn đực thường có đoạn chót đuôi dài và hơi phình ra từ hậu môn, hay rắn bị xuyệt điện, vì chúng thường ít ăn hay không ăn mồi, nuôi sẽ không lớn và dễ chết, loại bị xuyệt điện thì thường có đường xương sống cong vênh không bình thường do bị điện giật. 

 Thêm kinh nghiệm nuôi rắn ri tượng by Báo Khoa học.

Liên hệ

Cảm ơn quý khách đã ghé thăm Webssite www.ranrivoimientay.blogspot.com

Quý vị có thể liện hệ với chúng tôi theo thông tin bên dưới.

Địa chỉ giao dịch

Địa chỉ: Châu Thành - Sóc Trăng

Số điện thoại: 0973890565: Hotline 0964.36.36.77 Gap Mr-Đạt

Email: Sales.Ranrivoi@gmail.com

Website: www.ranrivoimientay.blogspot.com

Kĩ Thuật Nuôi Rắn Ri Voi

Kỹ thuật nuôi rắn ri voi

Nơi nuôi rắn có thể là ao nuôi nung bào, có mức nước sâu 0,6- 0,8m, gần nguồn nước sạch, khi cần có thể thay nước dễ dàng. Diện tích ao từ 50m2 trở lên, có bộng bịt lưới kỹ. Ao được dọn bớt bùn sình, cây cỏ thối mục, bít chặt các hang mội, bón vôi bột diệt tạp.

Cặp mé ao có thể dùng Fibroximăng phẳng khép khít vào nhau bao vòng quanh mé ao. Tấm Fibroximang được cắm sâu dưới đáy ao, phía trên còn lại so với mặt bờ mực nước cao nhất tối thiểu 0,5m, tường fibro được cắm thẳng đứng, phía trên tường có lưới rộng 0,3m, dầy, chắn độ nghiêng 250 về phía trong để rắn không bò ra ngoài được. Cần lưu ý không để bờ đất còn lại nhiều, rắn sẽ vào trú trong hang không ra ăn, rắn chậm lớn. Trong ao được thả lục bình, rau muống, rau ngổ  chiếm 2/3 diện tích mặt nước ao. Thả lá chuối khô thành đống cao khỏi mặt nước 0,3-0,5m, lá chuối thả mé bờ. Nếu mé bờ bị nước ngập, đóng bè chuối bè tre, thả từng đống tàu lá chuối khô vào để rắn trú sau khi ăn, ít đánh nhau gây thương tích, khoảng trống còn lại là nơi làm bãi cho rắn ăn, cho vào ao  0,5-0,8m. Thả rắn vào ao nuôi.

Nuôi rắn ở bể xi măng, lu, khạp: Đáy bể và thành bể được trát láng xi măng. Trong bể cho vào 0,1-0,2m là đất thịt, đất bùn. Diện tích ½ bể được thả lục bình, diện tích còn lại để trống là bãi để mồi cho rắn ăn, trong bể tùy nơi rộng hẹp mà cho một số đống lá chuối khô, lá chuối có thể thả lên bè tre hoặc can nhựa để lá chuối không bị ngập sâu vào nước. Cho nước vào bể 0,2-0,3m. thả rắn vào nuôi.

Giống rắn nuôi

Có thể bắt giống rắn con tự nhiên vào đầu mùa mưa, chọn rắn khỏe mạnh cùng cỡ thả nuôi hoặc nuôi rắn để làm giống. Chọn rắn Ri voi cha mẹ cỡ 0,4-0,6 kg/con trở lên, nuôi dưỡng chúng từ mùa khô, đầu mùa mưa rắn mang bầu, vào tháng 4-5 dương lịch rắn mẹ đẻ ra rắn con khoảng 50 con. Rắn con được chăm sóc riêng với mật độ 30 – 40 con/m2. Cho rắn con ăn nòng nọc, nhái con, cá trê con….Rắn thích ăn mồi còn sống, không vẩy. Tập cho rắn ăn cả mồi có vẩy.

Giống rắn cỡ lớn từ 4 -10 con/kg, cần nuôi đồng cỡ, rắn không bị trầy vết, mắc câu gãy xương sống, để nuôi chung. Cần lưu ý chọn giống rắn khỏe mạnh đều cỡ không bị thương tích để rắn lớn đều khi nuôi.

Mật độ nuôi từ 5-10 con/m2.

Thả nuôi ghép: Rùa, lươn 1 con/m2 để sử dụng thức ăn dư của rắn và tăng thu nhập.

Thức ăn

Rắn Ri voi thích ăn động vật tươi sống, không ươn thối, không vẩy: nòng nọc, ếch nhái, cá trê, lươn con, trùng…. Khi tập cho rắn ăn cá có vẩy, cá chết rắn cũng quen ăn dần.

Thức ăn tươi tỷ lệ 3-5% trọng lượng rắn, ăn hàng ngày, tùy sức ăn của rắn mà tăng hoặc giảm không để thức ăn dư thừa làm thối nước.

Có thể nuôi cá sặc, cá trê, nhái….. trong ao để làm thức ăn tại chỗ cho rắn.

Trước khi cho rắn ăn, làm động tác ủ lá chuối khô để rắn bò ra cùng nhau ăn. Thức ăn được làm vừa cỡ cho rắn ăn, rải đều nơi có rắn.

Chăm sóc rắn nuôi

Cần cho rắn ăn đủ, đều để rắn mau lớn, lớn đều.

Không để thức ăn dư gây ôi, thối nguồn nước.

Cần chuẩn bị nguồn thức ăn sẵn từ các ao mương hiện có.

Bổ sung ủ lá chuối khô để sau khi ăn xong rắn vào trú, ít đánh nhau và rắn mau lớn.

Thường thì 7-15 ngày thay nước cho rắn 1 lần.

Rắn bệnh hay bị thương tích được nuôi chăm sóc riêng, khi khỏe nuôi chung.

Rắn yếu ăn, cần thay đổi thức ăn và bổ sung B complex, vitamin C để kích thích rắn ăn.

Thu hoạch rắn

Rắn được nuôi từ 5-12 tháng tùy cỡ giống, rắn đạt 500g/con trở lên là thu hoạch được. Có hộ đã nuôi trong nền nhà 25m2 thả 210 con rắn, 27 con rùa, 15 kg lươn đồng. Sau 6 tháng nuôi bán được 6,9 triệu đồng, lời 5,5 triệu đồng. Tính ra mỗi mét vuông doanh thu 276.000 đ, lời 222.000 đ, đa dạng hóa sản phẩm đặc sản tiêu thụ.

Kinh nghiệm vỗ béo rắn ri voi

Ông Trần Văn Vạn ở ấp 6, xã Vị Tân, thị xã Vị Thanh, Cần Thơ có 16.000m2 đất, trong đó 6.000m2 là vườn. Ngoài việc làm lúa, nuôi cá rô đồng, ba ba, ông còn nuôi thêm rắn Ri voi thương phẩm.

Ông Vạn nuôi rắn trong khạp da bò, mỗi khạp rắn lúc rắn còn nhỏ ông nuôi 10 con, khi rắn lớn thì sang bớt ra còn mỗi khạp 7 con, để rắn không bị chật chội. Ông Vạn cho rằng: Nuôi rắn Ri voi lợi nhuận không thua gì nuôi baba, lại dễ nuôi hơn. Giá rắn con từ 60.000-80.000 đồng/kg ( mỗi ký từ 15- 20 con). Sau 10-12 tháng nuôi, rắn lớn đạt trọng lượng mỗi con từ 1kg trở lên, bán được 160.000 đồng/kg. Tổng vốn đầu tư nuôi một con rắn chưa quá 30.000 đồng. Như vậy, nếu rắn thương phẩm 160.000 đồng/kg thì người nuôi lời khoảng 120.000 đồng. Còn hút hàng, lên đến 200.000 đồng thì số lời hơn 160.000 đồng/con.

Tuy nhiên, ông Vạn còn “mách một bí quyết” thu lợi rất nhanh và cao gấp 2-3 lần so với nuôi rắn Ri voi thường thấy, đó là vỗ béo rắn Ri voi lứa lên rắn thương phẩm xuất khẩu. Cách làm này đơn giản: Thu mua rắn Ri voi, loại mỗi con dưới 1kg giá chỉ khoảng 80.000 đồng /kg. Ông Vạn cho rằng, loại rắn trọng lượng từ 600-800g nuôi lớn nhanh, khoảng 1-3 tháng sẽ vượt qua 1kg, bán rắn thương phẩm 160.000 đồng/kg, lời 80.000 đồng trong thời gian ngắn. Theo ông Vạn, bằng cách vỗ béo rắn Ri voi thương phẩm thì số lời tăng gấp bội . Cách này ai cũng có thể làm được.